بررسی مفهوم شجاعت و شهادت در عرفان اسلامی تا پایان قرن هفتم و مقایسه آن با بودائی

در اسلام و عرفان اسلامی شهادت به عنوان غایت کمال انسانی در نظر گرفته شده است. مجاهد مسلمان می بایست علاوه بر اینکه باید جانش را به عنوان گران بهاترین سرمایه اش برای فدا کردن در راه خدا در طبق اخلاص گذارد، باید از طریق مراقبه و ممارست بر نفس خویش مسلط گردد و شهادت پاداش و هدیه ی الهی برای کسی است که در طول حیات دنیوی از نفس خویش مراقبت نموده است. همچنین عارف مسلمانی که در سیر و سلوک به سوی خداوند است، در انتهای راه به لقای پروردگار می رسد که همان منزلگاه شهید است. در پژوهش پیش روی شما، سعی شده است که به بررسی مفهوم شهید و شهادت در اسلام و عرفان اسلامی تا پایان قرن هفتم و مقایسه آن با مکتب بودایی پرداخته شود. لذا جهت نیل به این هدف ابتدا آیات قرآنی نازل شده پیرامون جهاد و شهادتبا توجه به تفاسیر عرفانی آنهامورد بررسی قرار گرفته است. سپس با بررسی کتب و مقالات نگاشته شده در این خصوص به بررسی این مفهوم در اسلام و عرفان اسلامی پرداخته شده است تا اهمیت و نقش آن در اسلام و جامعه اسلامیدر حد وسع نشان داده شود. همچنین برای تطبیق اندیشه های اسلامی و بودایی و به جهت شناخت رویکرد این آئین نسبت به مقوله شجاعت و شهادت، مکتب ذن بررسی شده است؛ زیرا شاخص ترین مکتبی که در این آئین به مفهوم جنگاوری و شجاعت اهمیت داده است، مکتب ذن می باشد و سامورایی ها با تبعیت از قانون بوشیدو و راه و رسم جنگاوری که در اصطلاح به آن هاگاکوره می گویند و ریشه در این مکتب دارد؛ برای حفظ امپراتوری ژاپن و آئین و مرام سامورایی جان خویش را فدا می کنند. در این تحقیق سعی شده است از طریق مطالعه و بررسی تألیفاتی که در زمینه نگاه اسلام به شهید و شهادت نگاشته شده است به مفهوم شهید و شهادت در اسلام اشاره گردد، همچنین با بررسی آیات قرآن مجید، آیات مرتبط با جهاد و شهادت استخراج شده و معانی و تفاسیر آنها با نگاه تفسیر عرفانی مورد بررسی قرار گرفته است. از طریق کنکاش در کتب روایی وحدیث نیز احادیث مرتبط با اوصاف شهید، عاقبت و سرانجام وی، فضیلت و اجر شهید، مصادیق شهید و نگاه ائمه معصومین (علیهم السلام)به این مسئله . . . بررسی شده است. همچنین به مباحثی از جمله جهاد اکبر و جهاد اصغر نیز اشاره شده است زیرا بحث جهاد اکبر با مقوله شهادت ارتباط مستقیم و تنگاتنگی دارد و جهاد اصغر نیز لازمه رسیدن به شرایطی است که مجاهد مسلمان در صورت کسب آنها شایستگی لازم جهت انتخاب از سوی خداوند و رسیدن به مقام شهادت را کسب می نماید. سپس به بررسی زندگی دو تن از عارفان شهید پرداخته شده است تا آشنایی مختصری با زندگی و احوال چند تن از افرادی که سعادت رسیدن به این مرحله را کسب کردند حاصل گردد. در مرحله بعد با بررسی کتب و ترجمه کتبی که در خصوص مکتب ذن نگاشته شده است به معرفی اجمالی این مکتب اشاره شده است. و بعد از آن بعضی مفاهیم مرتبط با مقوله شجاعت و شهادت در بودیسم از جمله معرفی سامورایی، قانون بوشیدو و . . . معرفی شده است و در آخر بخشی به تطبیق اندیشه های اسلامی و بودایی و کنکاشی در داستان بلوهر و بوذاسف اختصاص داده شده است.